PELAKSANAAN IJTIHAD KOLEKTIF DI MALAYSIA
(Implementation Of Collective Ijtihad In Malaysia)
Abstract
Abstract: Collective Ijtihad (Ijtihad Jama’i) is determination and diligence on every effort with the effort of a group of fuqaha to issue a syariah law in any case. It is a mechanism to issue a great contemporary law so that the law making decision can be done in keeping with world current developments. Therefore, the objective of this study is to analyze the implementation of collective ijtihad in Malaysian context for the State Council of Islamic Affairs Fatwa Committee and National Council of Islamic Affairs Fatwa Committee (JFKM). This study use the qualitative methods which library data is used as well as inductive and deductive information analysis. The results show that the procedure of implementing jurisprudence of collective ijtihad varies by state. This is because, the expertise and the manner of issuing the State Council of Islamic Affairs Fatwa Committee (Jawatankuasa Fatwa Negeri-Negeri) are bound by their respective state enactments. Other than that, the collective ijtihad at the federal level which is Fatwa Committee National Council (JFKM) plays a major role in coordinating the state's fatwa.
Keywords: Collective Ijtihad, Ijtihad Jama’i, Fatwa
Abstrak: Ijtihad kolektif (Ijtihad Jama’i) ialah kesungguhan dan pengerahan segala usaha serta upaya sekumpulan fuqaha untuk mengeluarkan sesuatu hukum syarak dalam sesuatu permasalahan. Ia merupakan mekanisme pengeluaran hukum kontemporari yang baik agar pengeluaran hukum dapat dilakukan seiring dengan perkembangan dunia semasa. Oleh itu, objektif kajian ini ialah untuk menganalisis pelaksanaan ijtihad kolektif dalam konteks Malaysia iaitu Jawatankuasa Fatwa Negeri-Negeri dan Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan Malaysia (JFKM). Kajian menggunakan kaedah kualitatif yang mana data-data perpustakaan digunakan serta analisis maklumat secara induktif dan deduktif. Hasil kajian menunjukkan prosedur pelaksanaan ijtihad kolektif berbeza mengikut negeri. Ini kerana, keahlian dan cara mengeluarkan Jawatankuasa Fatwa Negeri-Negeri terikat dengan enakmen negeri masing-masing. Selain itu, ijtihad kolektif di peringkat persekutuan iaitu JFKM berperanan utama untuk menyelaraskan fatwa-fatwa negeri.
Kata kunci: Ijtihad Kolektif, Ijtihad Jama’i, Fatwa
References
‘Abd al-Nasir Tawfiq al-‘Attar. (1996). Al-Ta’rif bi al-Ijtihad al-Jama’i. Persidangan al-Ijtihad al-Jama’i fi al-‘Alam al-Islami. United Arab Emirates: Jabatan Syariah dan Undang-Undang, Universiti United Arab Emirates. pp 28-40.
Ahmad al-Raysuni. (2009) al-Ijtihād al-Jamā’. ed. 1. Arab Saudi, al-Majma’ al-Fiqhi al-Islami.
Alimuddin. (2015). Urgensi Lembaga Ijtihad Muhammadiyah dan Perubahan Sosial. Al-Risalah, 15(2), 198-204.
Amir Mu’allim & M. Roem Syibly. (2011). Urgensi Ijtihad Ekonomi pada Era Globalisasi. UNISIA. 75(33), 227-238.
Aznan Hasan. (2003). An Introduction to Collective Ijtihad (Ijtihad Jama’i): Concept and Applications. The American Journal of Islamic Social Sciences. 20(2), 27-49.
Enakmen Mufti dan Fatwa Negeri Kedah Darul Aman, (2008).
Enakmen Pentadbiran Agama Islam Negeri Johor, (2003).
Enakmen Majlis Agama Islam dan Adat Istiadat Melayu Kelantan, (1994).
Enakmen Pentadbiran Agama Islam Negeri Melaka, (2002).
Enakmen Pentadbiran Undang-undang Islam Negeri Pahang, (1991).
Enakmen Pentadbiran Agama Islam Negeri Perlis, (2006).
Enakmen Pentadbiran Agama Islam Negeri Pulau Pinang, (2004).
Enakmen Pentadbiran Agama Islam Negeri Selangor, (2003).
Enakmen Pentadbiran Agama Islam Negeri Sembilan, (2003).
Enakmen Pentadbiran Hal Ehwal Agama Islam Negeri Terengganu, (2001).
Enakmen Fatwa Negeri Sabah (2004)
Hasnan Kasan. (2001). Institusi Fatwa dalam Perundangan Negara: Satu Penilaian Menurut Siyasah Syar’iyyah. Jurnal Pengajian Umum, 2(1), 37-64.
Hasnan Kasan. (2006). Prosedur Mengeluar dan Menguatkuasa Fatwa di Semenanjung Malaysia. Jurnal Undang-Undang dan Masyarakat, 10(1), 1-19.
JAKIM. (2019). Jawatankuasa Muzakarah Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia. http://e-smaf.islam.gov.my/e-smaf/fatwa/latar_belakang/penubuhan. Diakses pada 29 Oktober 2019.
JAKIM. (2015). Kompilasi Pandangan Hukum Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia. Kuala Lumpur: JAKIM.
Kamarudin Ahmad. (2002). Pembentukan Fatwa di Negeri Kedah. Jurnal Pembangunan Sosial. 4&5, 129-139.
Magaji Chiroma, Mahamad Arifin, Abdul Haseeb Ansari & Mohammad Asmadi Abdullah. (2014). The Concept of Fatwa (Islamic Verdict) in Malaysia and Constitutional Dilemma: A Legislation or Legal Opinion?. International Journal of Business, Economics and Law. 4(3), 11-20.
Maksudin. (2009). Ijtihad Jama’i sebagai “Solusi” Permasalahan Sosial. Jurnal Asy-Syir’ah, 43(2). pp. 369-385.
Mohd Nasir Asiabu (2004). Penggunaan Maslahah dalam Fatwa: Kajian Kes Bagi Fatwa-Fatwa yang Dikeluarkan oleh Majlis Fatwa Kebangsaan Malaysia. Universiti Malaya, 57-62.
Muhammad Fathullah al-Haq & Jasni Sulong. (2017). Penyelarasan Fatwa antara Negeri-Negeri: Analisis Amalan dan Kaedah Penyeragamannya di Malaysia. Jurnal Pengurusan dan Penyelidikan Fatwa. 9(1), 86-108.
Muhammad Ifzal Mehmood, Siddiq Ali Chisti & Muhammad Junaid Mughal. (2015). Islamic Concept of Fatwa in Malaysia and Pakistan: The Relevance of Malaysian Fatwa Model for Legal System of Pakistan. International Research Journal of Social Sciences. 4(9), 1-9.
Muhammad Ikhlas Rosele. (2017). Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan di Malaysia: Peranan dan Relevansi Penubuhannya. Jurnal Pengurusan dan Penyelidikan Fatwa. 10(1), 89-100.
Muhammad Ikhlas Rosele, Mohd Anuar Ramli & Luqman Haji Abdullah. (2013). Konflik Fatwa di Malaysia: Satu Kajian Awal. Jurnal Fiqh. 10(1), 31-56.
Noor Munirah. (2013). Etika Dalam Bioteknologi Moden: Kajian Ke Atas Respons Para Ilmuan Islam Terpilih Mengenai Garis Panduan Etika Islam. Universiti Malaya, 197-200.
Ordinan Majlis Islam Sarawak, (2001).
Peraturan Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Agama Islam Malaysia, (1980).
Said Muhyiddin. (t.th). al-Ijtihad al-Jama’i Wa Ahammiyatuhu fi al-Fiqh al-Islami.
Sayfuddin al-Amidi. (2003). al-Ihkam Fi Usul al-Ihkam. Beirut: Darul Fikr.
Zahratul Idami. (2011). Ijtihad dan Pengaruhnya Terhadap Perkembangan Ketatanegaraan dalam Sejarah Islam. Kanun Jurnal Ilmu Hukum. 55(13), 93-123.
Zulfaqar Mamat, Mohd Nasran Mohamad & Hydzulkifli Hashim Omar. (2013). Pengurusan Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan dan Jawatankuasa Fatwa Negeri: Satu Analisis Persamaan dan Perbezaan Fatwa Tahun 2000-2009. IJMS. 20(2), 145-166.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Upon acceptance of an article, authors will be asked to transfer copyright. This transfer will ensure the widest possible dissemination of information. A notification will be sent to the corresponding author confirming receipt of the manuscript. If excerpts from other copyrighted works are included, the author(s) must obtain written permission from the copyright owners and credit the source(s) in the article.
